| |
|
|
Laŭ PIV "gravuri" estas desegni sur ligno, ŝtono, metalo kc. per pinta ŝtala ilo aŭ per mordanta acido. Ĉi tie oni celas fari per ĝi presaĵojn sur paperon.
Oni
desegnas spegulbilde sur vakskovritan metalplaton per gravurilo. La
lokoj nudigitaj sekve estas atakataj de diluata acido, kiu tie forigas
la metalon. Poste oni forigas la vaksan tavolon, oni enfrotas inkon
en la elmorditajn partojn kaj faras gravuraĵon
metante la platon kun
paperfolio sub presilo.
La gravuraĵa tekniko apartenas al la tiel nomataj profundpresaj teknikoj. Ni povas distingi kvaron da presteknikoj:
(=Nl:kopergravure,
F:gravure
au burin ou taille douce, E:engraving, D:Kupferstich)
Ĝi
estas la plej frua grafika tekniko (1446) post lignogravuro. Ĝi
estas tre specialista kaj fajna arto, sed eksmoda. La artisto uzas
grifelon, tio estas rektangula ŝtala
stango, trunkita ĉe
ekstremaĵo. Tiel ekestas tre tranĉa
pinto. La artisto premas la
grifelon per la manplato en la kupron kaj sulkigas ĝin.
La
malglataĵojn tiele ekestintajn li
zorge forigas per skrapilo aŭ
tranĉilo por ke ili ne influu la
presotaĵon. Helajn kaj malhelajn
areojn oni faras per gravurado de krucantaj strekaroj, kiuj vidigas
iom malagrablan regulecon.
| (=Nl: droge naald, F:pointe
seche, E:dry point, D:Kalte Nadel). |  |
 |
(= "nigra
arto", Nl:
mezzotint, F: manière noire, A: the black art, G:
Schwarzkunst)
Estas ankaŭ "seka tekniko" kaj do
senacida. La plato estas
malglatigata per taŭga ilo (iu
fajlilo) por ke ĝi donu tute
nigre granulecan presaĵon. Poste
zonoj estas denove glatigataj per
rabotilo kaj skrapilo. La nigraj partoj estas korektataj sekpinte
aŭ cizelile. La malglataj partoj de
la plato tenos inkon, ne
la poluritaj. Oni ekas nigre kaj progresas heligante kaj tial
mezotintaĵo estas pli malhela, de
tie devenas ĝia nomo "nigra
arto". La aspekto estas velureca kiel ĉe
sekpintaĵo.
Per truilo kaj martelo oni frapas etajn aŭ grandajn putojn en la poluritan platon. La desegnaĵo konsistas el punktoj diversagrandaj kaj je diversaj interdistancoj.
(Nl: ets, F:
eau-forte, A:
etching, G: Radierung)
Tiu tekniko ekestis en la komenco de la 16a jarcento kaj estis
utiligata en la libropresado por reprodukti desegnaĵojn.
Per ĝi oni
kapablis presi multe pli delikatajn bildojn ol per la antaŭe
uzata
lignogravuro.
Ĉi sube sekvas konciza ekspliko pri
la farado de gravuraĵo.
Kupra aŭ
zinka plato (1,2 ĝis 2 mm dika)
estas polurata. La randoj de la plato estas bone rondigataj. La plato estas vernisata per
fono (gravura verniso), kiu konsistas el abela vakso kaj rezinoj. La fono estas prifumigata per
kandelo. La fulgo kovras la vernison kaj malbrile nigrigas la platon.
Tiel la linioj pli klare videblos dum la desegnado. Per ŝtala
ŝtifto la artisto gravuras en la
fonon tiamaniere ke la metalo sub ĝi
iĝas videbla. Poste oni kovras la dorsan
flankon de la plato per verniso kaj atakigas la platon en ujo kun ataka
likvo. Tio povas esti nitrata acido, fera perklorido aŭ
miksaĵo kun hidrogenklorido kaj
kalia klorido. Dum la atakado per nitrata acido la ekestantaj
gasbobeloj estu forigataj per plumo. Por ehkavi liniojn kun
diversa profundeco oni kovras la jam sufiĉe
profundajn liniojn per verniso kaj plue atakas la platon. La profundon
de la linioj oni taksas palpante per fajna pinto. Alia metodo por
ekhavi diversajn profundojn estas ke oni unue desegnas la liniojn, kiuj
estu plej profundaj. Post ĉiu
atako oni plue desegnas kaj denove atakigas. Tiamaniere la unue
desegnitaj linioj estas atakataj plurfoje kaj do iĝas
plej profundaj. Post la atakado la fono estas forlavata per terebinto aŭ
petrolo.
Vidu plue por la
presado de la gravuraĵo.
Ekzistas 2
manieroj por
ekhavi gravuraĵon en koloroj.
1) La gravurplato estas, post inkado per nigra inko, ŝmirita
per
inkoj diverskoloraj. Dum la presado la koloroj kuŝas
malsupre, kaj
super ili estas la linioj en nigra inko.
2) Tri platoj estas preparataj po unu por ĉiu
ĉefa koloro (flavo,
bluverdo, violruĝo) kaj eventuale
ankoraŭ kvara por nigro.
Tria maniero estas posta kolorigado de ordinara gravuraĵo
sed tio ne
estas vera gravuraĵa tekniko.
(=Nl: zachte
vernisgravure,
F: vernis-mou, A: soft ground, G: Durchdruckverfahren)
Tio ĉi estas metodo, ĉe
kiu la metala plato estas kovrata per mola
glueca verniso (miksaĵo de grasaĵo kun
vernisgrajnoj). Sur ĝin oni
metas pli aŭ malpli fajngrajnan
paperon, sur kiun oni desegnas per
malmola krajono. Per tio la papero algluiĝas
al la verniso. Kiam oni
forigas la paperon, oni kune forigas la vernison en tiuj lokoj, kie
la metalo do iĝas nuda. La metala
plato nun estu atakata per acido.
La bildo similas al kreta aŭ
krajona desegnaĵo laŭ la
strukturo
de la papero, kiu donas grajnecajn rompajn liniojn.
(=Nl:
potlood- of
pastelmanier, F: manière crayon, A: crayon method, G:
Crayonmanier)
En tiu ĉi metodo oni uzas
poluritan kupran platon kovritan per
gravurfonon. La desegno estas kopiata sur ĝin
per paŭsado. La iloj
donas malglatajn, interrompajn liniojn. Plejofte uzata estas ilo
lin punkta, grajneca aŭ nodeca subo.
Ankaŭ uzata estis ruleto
(malgranda rulo kun elstaraj pintetoj). En la lokoj, kie oni puŝis
sur la platon, multaj punktetoj malkovriĝas
sur la kupro. Tiuj estis
poste atakataj per acido. La presaĵoj
similas kretan aŭ pastelan
desegnaĵon. Por ankoraŭ
plie simili oni kelkafoje uzas inkon kun
koloro de ruĝa kreto. Estas malnova
reprodukta tekniko (18a
jarcento), kiu hodiaŭ perdis sian veran signifon.
(Nl:
akwatint=watertint, It:
aqua tinta, F: aquatinte, A: water tint, G: Aquatinta)
Por kapabli presi fajnajn grizajn nuancojn oni disblovas rezinan
pulvoron sur la platon kaj fandigetante fiksas ĝin.
La acido poste
atakos la metalon ĉirkaŭ
la rezineroj, per kio ekestos iuj
malglataĵoj. Per vario la atakodaŭro
tiuj zonoj presiĝos pli aŭ
malpli malhelaj. Originale la nomo akvatinto ekestis, ĉar
oni uzis la
teknikon por imiti lavitan perpluman desegnaĵon.
Ankoraŭ aliaj teknikoj estas elpensitaj por krei nuancojn.:
(Nl:
Stippelgravure, F:
gravure pointillé, A: stipple engraving, G:
Punktiermetode)
Oni metas punktetojn per pinto kaj ruleto (tio estas radeto kovrita
de pintetoj). Bildoj faritaj per tiu tekniko havas dolĉe
molan
aspekton kaj havas fluajn liniojn. Tiu tekniko estis ofte
aplikata en Anglio dum la 19a jarcento.
La plato estas inkata. La
inko estas premata en la liniojn per la mano kaj poste per leda bulo. La troa inko estas forigata
per buloj de gazo. Per la manplato oni
"blankigas" la platon. Tio okazu tiel ke postrestas iom da inko sur la
negravuritaj partoj, alie oni obtenas tro "malvarman" presaĵon. La platrandoj estas zorgeme
senigitaj de inko. La inkita plato estas zorge lokata sur la tablon de la presilo. Sur ĝin
oni metas la akvumitan paperfolion kaj super ĝin
feltan tukon. La tuto estas turnata inter
la cilindroj de la profundpresa maŝino.
Per la premo la malseka papero eniras la sulketojn de la plato kaj tie
sorbas la inkon. Poste la papero estas singarde forprenata kaj sekigata.
 |  |
| | |
 |  |
| | |
La eldonkvanto dependas de personaj konsideroj. Ĉiukaze ĝi dependos de la nombro de identaj presotaĵoj fareblaj per la uzata procedo. Sekpinta eldonkvanto havos 8 ĝis 15 ekzemplerojn, akvaforta povas atingi 75, eĉ 100. Per hardo de la surfaco de la plato (ekz. per kromado) oni kapablas praktike senlimigi la eldonkvanton. Post la sekiĝo de la presaĵoj la identaj ekzempleroj estas elserĉataj. Ili estas aparte numerataj kiel ero de tuto. Tiel la deka presitaĵo de eldonkvindeko estas numerata: 10/50. Plejofte la numero troviĝas maldekstre sub la bildo, la titolo en la mezo kaj la subskribaĵo de la aŭtoro dekstre, eventuale kun aldono de la presdato. Per sia (krajona) subskribo la artisto atestas ke li estas la aŭtoro de la gravuro, ke li vidis la gravuraĵon kaj certigas ĉion "bona kaj vera".
La maniero laŭ kiu bildo estas prezentata certe ne malgravas. Malbona prezentado malutilas al la kvalitoj de la bildo. Aliflanke perfekta prezentado havas ege plibeligan efikon. Plejofte oni lasas larĝan blankan zonon ekster la bildo. Dekstre kaj maldekstre estu samlarĝaj blankaj zonoj. Supre la blankaĵo estu ĉiam iom pli mallarĝa ol malsupre kaj laŭeble same larĝa kiel la flankaj. Se la blankaĵoj supra kaj malsupra estas same larĝaj, la tuto aspektas suprepeza kaj neekvilibreca. Kiam la bildo estas presita, respektante tiujn regulojn, ĝi povas esti subvitrigata kun la ĉerporando nedifektita. Se la bildo estas metata en kartonkadron, tiam koncerne la randojn de la kartonkadro la samo validas ol ĉe la partiĝo de la blankaĵoj kiel ĉi supre. La grando de la kartonkadro dependas de la grando de la gravuraĵo. Kiam la gravuraĵo apartenas al kolekto de aliaj gravuraĵoj, tiam oni elektu samajn eksternajn dimensiojn de la kartonkradoj. La internaj dimensioj estu pli grandaj ol tiuj de la gravuraĵo mem por ke la randoj de la bildo estu klare videblaj. Por klare videbligi la numeron, titolon kaj nomon la malsupra rando de la internaj dimensioj estu iom pli malalta.
|
|